Kryzys leczniczy, zwany również reakcją Jarisch-Herxheimera, jest pojęciem w naturopatii odnoszącym się do gwałtownej reakcji organizmu, na skutek leczniczej siły natury zwalczającej chroniczne choroby. Kryzys następuje gdy ciało zostaje przeciążone toksycznymi substancjami, których pozbywają się różne tkanki. Wszystko to trafia do krwiobiegu skąd zostaje usunięte poprzez nasze organy eliminacji (nerki, jelita, skóra, nos, płuca). Te organy, gdy zostaną przeładowane toksycznymi substancjami, które je drażnią i zanieczyszczają, zaczynają produkować objawy chorobowe jak katar, infekcje pęcherza, nadmierne pocenie, biegunki, gorączka itd. 

Kanały eliminacji pełnią kluczową rolę w pozbywanie się toksyn, gdy nie są drożne, ciało adaptuje się do pracy na niższym poziomie energii, a różne tkanki podejmują na nowo krążące toksyny, co osłabia pracę poszczególnych organów i tworzy blednę koło, w którym toksyny nie mając ujścia na nowo lokują się w organach. W międzyczasie może pojawić się bardzo patologiczny stan, gdy ilość tych krążących w krwiobiegu toksyn będzie duża i zagrażająca zdrowiu.

Jak przebiega kryzys leczniczy?
Kryzys leczniczy pojawia się często podczas zmiany diety, kuracji oczyszczających, postu. Pogorszenie trwa od 3 dni do kilkunastu. Jest to zależne od naszej konstytucji, czyli z jak silnym organizmem się urodziliśmy i jak silny jest teraz, oraz ze stanem poszczególnych organów. Czasami kryzys nie następuje w ogóle. W wielu przypadkach możemy przewidzieć, że nadchodzi po objawach takich jak: ciemny mocz, gorączką, otępienie, obłożony język, uczucie słabości, bóle głowy, dzwonienie w uszach czy zmiany nastroju. W takich sytuacjach można pomóc organizmowi poprzez stosowanie ziół, homeopatii, akupunktury, masaży czy hydroterapii, które wspomogą kanały eliminacji.

Kryzysów leczenia może być wiele podczas jednej kuracji leczniczej, a z każdym z nich powinno być związane wzmocnienie ciała i ostateczne pozbycie się problemów zdrowotnych.

Kryzys leczniczy a dieta eliminacyjna
Gdy mowa o diecie eliminacyjnej kryzys leczniczy jak najbardziej trzeba wziąć pod uwagę, ale w tym przypadku również pojawia się kwestia, że może to być po prostu 'zwykłe’ pogorszenie. Osoby z chorymi przewodami pokarmowymi często mają gorsze dni, w których symptomy nasilają się i stan zdrowia pogarsza. Dodatkowo zmiany takie jak: nowe leki lub dawki leków, suplementy, włączanie innych produktów, zmiana w ekspozycji na toksyny czy silny stres mogą powodować objawy związane z pogorszeniem symptomów.

Reakcja die-off
Podczas diety eliminacyjnej kryzysem leczenia jest najczęściej tzw. efekt die-off. Jest to reakcja na uwolnione toksyny z umierających patogenów, takich jak wirusy, bakterie, pasożyty czy Candida, których ilość jest większa niż zdolności eliminacyjne organizmu. To daje toksyczny stan, w którym pojawiają się symptomy chorobowe. Często dolegliwości przypominają grypę lub przeziębienie.

Co może być związane z reakcją die-off?

Oprócz diety eliminacyjnej reakcja die-off może wystąpić na skutek jakiegokolwiek innego czynnika wpływającego na zmianę flory bakteryjnej jelit, np:

Czym nie jest die-off?
Reakcja die-off nie występuje na skutek włączania nowych produktów do diety, ani nie pojawi się, gdy nie ma żadnych zmian w kuracji lub gdy stosujemy nowy suplement, który nie ma związku ze stanem flory bakteryjnej jelit. Wiele osób myli die-off z nietolerancjami lub zwykłym zaostrzeniem choroby, stąd objawy, które trwają dłużej niż tydzień i nie mają tendencji malejącej powinny być niepokojące. Niestety nawet po zmianie diety na zdrowszą, możemy mieć i jednocześnie efekt die-off i problemy trawienne, związane z naturalnymi produktami. Czasem jest to banalna kwestia jak wykluczenie jajek, owoców i orzechów…ale równie dobrze może to być problem z wydzieleniem kwasu solnego czy silniejszym stanem zapalnym, który należy wyleczyć.

Jak przeżyć die-off?
Ważne aby obserwować swój organizm i starać się wprowadzać jak najmniej zmian w jednym czasie. Zastosowanie diety eliminacyjnej plus dobry probiotyk jest wystarczającym punktem startowym. U wielu osób taka zmiana wywołuje zmęczenie, bóle głowy, biegunki i brak energii. To też czas gdy wszelka energia powinna być skupiona na walce organizmu z nadmiarem toksyn. Wszelkie kataboliczne aktywności jak ćwiczenia, stres, redukcja kalorii powinny zostać zaniechane. W zamian pomocna będzie hydroterapia, sauna, masaż suchą szczotką czy dużo regenerującego snu.