Na Tłustym często można poczytać o enzymach, jednak wciąż ten temat budzi wiele wątpliwości. Wiecie za pewne, że enzymy są niezbędne dla prawidłowego trawienia i ich brak może zakłócić cały proces dając wiele niemiłych objawów, ale to nie jest jedyna ich rola w organizmie.

Do czego potrzebne są enzymy?
Każdy enzym ma swoją funkcję w organizmie i tak naprawdę żaden proces fizjologiczny nie zajdzie bez udziału enzymów. Oprócz ich roli w trawieniu są niezbędne np. do odpowiedniego wydzielania hormonów, zmniejszenia stanu zapalnego i zwalczania infekcji, produkcji energii czy eliminacji zbędnych substancji. Bez enzymów wiele reakcji nie mogłoby zajść lub zaszłoby w mniejszym stopniu. Dziś jednak mowa będzie tylko o enzymach trawiennych.

Co to jest enzym?
Enzymy składają się z aminokwasów i są wydzielane głównie przez trzustkę i jelito cienkie, ale również znajdują się w ślinie i żołądku. Do najbardziej znanych należą: proteaza (białko), amylaza (węglowodany), lipaza (tłuszcz). celulaza (błonnik) czy laktaza (mleko).

Enzymy są produkowane przez nasze ciało oraz można je pozyskać z surowego jedzenia. Im bardziej przetworzona dieta, tym mniej w niej enzymów i większe obciążenie dla organizmu, który musi wyprodukować ich większą ilość, ale nasza zdolność do tworzenia enzymów jest ograniczona, więc w konsekwencji zasoby zostają uszczuplone.

Enzymy łatwo ulegają uszkodzeniom i wtedy nie są w stanie wykonywać poprawnie swoich funkcji. Wystarczy zbyt wysoka temperatura aby zabić bytujące w jedzeniu enzymy, a praktycznie każde nawet minimalne podgrzanie jedzenia spowoduje ogromną stratę.

Jak trawisz zależy od enzymów
Za każdym
razem gdy jemy jedzenie naszym celem powinna być jak największa
absorpcja składników odżywczych (pamiętajcie nie przyswajamy jedzenia,
tylko witaminy, minerały, aminokwasy, glukozę, cholesterol itd.). Aby te
składniki odżywcze pozyskać z jedzenia, to co jemy musi zostać rozbite
na przyswajalne elementy i tutaj właśnie działają enzymy trawienne.
Gdy
nie mamy ich wystarczającej ilości jedzenie nie zostanie poprawnie
strawione, a wartości odżywcze nie zostaną przyswojone. Nieprzyswajanie
składników odżywczych może prowadzić do poważnych niedoborów i problemów
zdrowotnych.

Co powoduje zmniejszone wydzielanie enzymów?

• chroniczny lub nagły stres
  To jeden z najczęstszych powodów upośledzonego wydzialania enzymów jaki ja obserwuję. Gdy jesteśmy w stresie i hormony stresuą są wydzielane, zapewnienie optymalnego trawienia nie jest piorytetem organizmu. Stąd wielki posiłek zaraz po np. treningu jest bardzo złym pomysłem.
• niezdrowa dieta
  Przetworzone jedzenie nie wymaga od organizmu takich zdolności trawiennych jak naturalna dieta, co zmniejsza zdolność organizmu do produkcji enzymów.
• brak mięsa
  Często można zaobserwować po okresie zastosowania diety bezmięsnej problemy z trawieniem wymagających produktów jak surowizna i zwierzęce białko.
• niedobór kwasu solnego
  Gdy organizm nie wydziela odpowiedniej ilości kwasu solnego jest prawie pewne, że poziome enzymów, zwłaszcza pepsyny będzie również niski.
• wiek
  Im jesteśmy starsi tym wydzielanie enzymów spada, około 50 tki może ich być nawet 50% mniej niż wcześniej.
• choroby trzustki
• problemy pokarmowe
  Nieszczelna śluzówka jelit, zaburzenia flory bakteryjnej, SIBO, nietolerancje pokarmowe, celiakia czy obecność pasożytów będą powodować niskopoziomowy stan zapalny i zmniejszone wydzielanie enzymów.

Jak poznać, że enzymów jest zbyt mało?
W warunkach nielaboratoryjnych możemy dość łatwo ocenić czy nasz organizm produkuje wystarczającą ilość enzymów. Typowo objawy niedoboru to:

• niestrawność (uczucie zalegania jedzenia w żołądku)
• wzdęcia
• gazy
• uczucie przepełnienia
• tłuste stolce
• niestrawiony pokarm w stolcu
• zaparcia
• zgaga/refluks

Jak zwiększyć poziom enzymów?
Opcje są dwie, albo spróbować zmienić dietę i styl życia, albo wspomóc się suplementacją. Oczywiście obie te opcje mogą być zastosowane jednocześnie.

Dieta i styl życia:

• unikanie przetworzonego jedzenia
• jedzenie w spokoju i bez stresu
• dokładne przeżuwanie
• unikanie zbędnych leków
• zwiększenie surowizny
• unikania picia podczas jedzenia (badania nie potwierdzają tej zależności bezpośrednio, ale wiele osób odczuwa poprawę)
• zwiększenie spożycia produktów bogatych w enzymy jak: kiełki, ananas, mango, kiwi, awokado, pyłek pszczeli, miód
• unikanie żucia gumy

Suplementacja wspomagająca trawienie:

• zioła (mniszek, koper włoski, łopian, mięta, goryczka)
• przyprawy (imbir, pietruszka, anyż, kardamon, kolendra, czarny pieprz, kminek, koper, liść laurowy)
• mieszanki (toniki i herbatki „na trawienie”, np. Tinctura Cynarae Herbapol, Gastrobonisol, Cholitol, Succus Taraxaci, Krople żołądkowe T, DigesTonic, Gastrobon, Tabletki przeciw niestrawności Labofarm)
• ocet przed posiłkiem (łyżka stołowa na pół szklanki)
• enzymy trawienne

Jak kupić dobre enzymy?
Najlepiej wybierać sprawdzoną firmę i nie oszczędzać, bo niestety kiepskich preparatów na rynku nie brakuje. Istnieją różne typy enzymów: pozyskane z owoców (papaja, ananas) o najsłabszej sile działania oraz zwierzęce i roślinne, które mają silniejsze działanie.

Optymalnie jest wybrać preparat, który zawiera mix enzymów, czyli rozbijających białko, tłuszcz i węglowodany. Jeszcze bardziej kompleksowym rozwiązaniem jest wybranie preparatu z kwasem solnym i żółcią. Enzymy muszą być odporne na działanie niskiego PH w żołądku. Siła preparatu musi być dostosowana indywidualnie, czyli ile tak naprawdę poszczególnego typu enzymu jest w preparacie będzie miało znaczenie na ilość kapsułek połykanych jednorazowo.

Oczywiście wszelkie substancje pomocnicze typu alergeny czy inne dodatki są nie na miejscu. Enzymy trawienne to nie to samo co enzymy systemowe np. bromelaina (nie pomylcie się podczas zakupu).

Jak stosować enzymy?
W zależności od posiłku i typu enzymów przyjmuje się zazwyczaj 1-2 kapsułki preparatu tuż przed posiłkiem. W przypadku preparatów mieszanych czyli zawierających np. pepsynę, amylazę i lipazę trzeba pamiętać aby posiłek był również bogaty w białko, węglowodany i tłuszcz. Nie widzę sensu stosowania enzymów do przekąsek, ale małe zbilansowane posiłki często u wielu osób są już problematyczne.

Byli wegetarianie i weganie zyskają na suplementacji enzymami protetycznymi, a osoby bez pęcherzyka żółciowego lipazą (lub po prostu żółcią).

Stosowanie suplementacyjnych enzymów nie powoduje, że nasz organizm przestaje wytwarzać enzymy zupełnie. Ta produkcja lekko spada, ale wraca do stanu pierwotnego po odstawieniu suplementu.

I wiem, że zapytacie o konkretne produkty, więc od razu napiszę. Stosowałam enzymy z Now Foods jakiś czas po włączeniu mięsa do diety i polecam je, bo są tanie i dobrej jakości, ale zdecydowanie lepszą opcją i niestety droższą są preparaty Enzymedica czy Garden of Life. Ortho Molecular Products to firma, której suplementy polecam kupować w ciemno, ale cena zarówno enzymów jak i innych preparatów jest bardzo wysoka. Jeśli wybieracie preparat mniej znanej firmy to enzymy pochodzenia roślinnego mogą być skuteczniejsze – mają większą szansę przeżyć transport do jelit.