Dieta Intro jest niezbędna gdy mowa o diecie eliminacyjnej. Intro nie jest przyjemnym okresem ponieważ cechuje się ogromną restrykcją jeśli chodzi o dozwolone produkty. Sporo osób chciałoby ominąć ten etap i od razu przejść do pełnej wersji eliminacji, jednak warto wiedzieć, że zmniejsza to istotnie szanse na utworzenie stabilnej bazy dla odpowiedniego procesu leczenia.

Z pewnością dieta intro nie jest dla każdego. Niestety wymaga sporo odporności psychicznej od stosujących, pokory i wiary w skuteczność leczenia. Wiele osób po prostu nie wytrzymuje psychicznie z tak restrykcyjnym planem żywieniowym. Pocieszające jest to, że trwa tylko kilka dni, niemniej jednak należy zdawać sobie sprawę, że pełna wersja SCD również jest wymagającą i mocno ograniczającą dietą. Musi być gorzej aby było lepiej 🙂

W jakim celu stosujemy dietę intro?
Dieta intro ma na celu przygotowanie naszego organizmu do kolejnych etapów odbudowy systemu trawiennego, takich jak: przywrócenie równowagi flory bakteryjnej, redukcja stanu zapalnego czy regeneracja nieszczelnego jelita. To też czas dla organizmu dla odpoczynku od chronicznego stanu choroby, który jest ogromny stresem dla całego organizmu.

Dieta intro tak naprawdę była wzorowana na diecie pozajelitowej, która
składała się głównie z łatwo trawionych cukrów jak glukoza i tłuszczu,
co likwidowało problem złego przyswajania w jelitach. W latach 70 i 80
odnotowano sporo sukcesów przy zastosowaniu tej diety u pacjentów
cierpiących na zapalne choroby jelit.

Ideą jest przyjmowanie takich
produktów, które nie będą powodowały przerostu złej flory bakteryjnej, a
dostarczą niezbędnych składników odżywczych, co pozwoli na rozpoczęcie
procesu regeneracji i zmniejszenie stanu zapalnego.

Błędne koło upośledzonego trawienia
Głównym założeniem diety intro jest przerwanie błędnego koła, które ma miejsce gdy trawienie jest upośledzone. Termin ten odnosi się to procesu, w którym jelita są non stop uszkadzane, co powoduje niepoprawne trawienie, a następnie przerost bakterii, które żywią się niestrawionymi resztkami pokarmowymi i przy okazji wydzielają szkodliwe produkty uboczne jak np. gazy. Takie produkty uboczne nie tylko wpływają na pracę naszych jelit czy żołądka, ale również mogą przyczynić się do złego funkcjonowania mózgu lub innych organów ciała.
Im dłużej trwa takie błędne koło tym oczywiście większe są szkody, co najczęściej objawia się w postaci biegunek, zaparć, wzdęć, gazów, niestrawności, zmęczenia czy przeróżnych bóli brzucha. Jest to proces, który powstaje przez dłuższy czas i często dopóki nie pojawią się nieprzyjemne dla pacjenta dolegliwości, nie jest on świadomy o jakimkolwiek istniejącym problemie. Niskopoziomowy stan zapalny może się nawet utrzymywać latami nie dając wielkich objawów – ot czasami ból brzucha, wzdęcia czy gazy, które przez fakt częstego występowania u wielu osób uważamy za naturalne.

Stan zapalny jako mechanizm obronny
Najważniejsze w całym obrazku jest uświadomienie sobie, że pierwotną przyczyną całej sytuacji jest szkoda wyrządzona jelitom, a nasz organizm próbując się bronić odpowiada stanem zapalnym. Jest to naturalny i niezbędny mechanizm obronny, który ma za zadanie chronić uszkodzone tkanki.
Niestety stan zapalny natomiast sprawia, że dany organ nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Nasze jelita w takiej sytuacji nie dają rady poprawnie trawić i przyswajać składników odżywczych, co daje szansę bakteriom na wkroczenie do akcji. I znów kółko się zamyka – produkty uboczne wydzielane przez bakterie konsumujące niestrawione resztki pokarmu wydzielają szkodliwe substancje, które nasilają stan zapalny i dolegliwości chorobowe.

Dlatego tak niezbędne jest zaadresowanie wszystkich występujących czynników jednocześnie. Zmniejszenie stanu zapalnego jest w tej sytuacji niezbędne nim system trawienny znów będzie w stanie wykonywać poprawnie swoje funkcje.

Zmniejszenie stanu zapalnego w diecie intro jest możliwe poprzez:
– spożywanie tylko dobrze ugotowanych łatwo trawiących się produktów (np. zmiksowanych lub rozdrobnionych)
– dostarczenie niezbędnych witamin, minerałów, kwasów tłuszczowych, aminokwasów i innych składników odżywczych (np. rosół z kości)

Dieta intro – wskazówki:

1. Dieta intro powinna trwać kilka dni (2-5). Średnio 2-3 dni to wystarczający czas dla większości chorych, ale dla osób z biegunkami może to być równie dobrze 4-5 dni. Dłuższe stosowanie nie jest wskazane ze względu na niską wartość energetyczną takiego sposobu żywienia i możliwe wystąpienie zmęczenia lub osłabienia.

Oczywiście sporo osób odczuje efekt die-off  

wynikający z zagłodzenia patogenicznych substancji i możliwe jest wystąpienie przeróżnych dolegliwości z nim związanych. Podstawą zawsze jest słuchanie sygnałów naszego ciała. Im szybszy i łagodniejszy efekt die-off i szybsza poprawa samopoczucia tym prędzej możemy przejść do właściwej, pełnej diety SCD. Dobrym znakiem, że sprawy idą ku dobremu jest specyficzne spowolnienie pracy jelit. W przypadku gdy intensywnie odczuwamy skutki diety intro należy wytrwać całe 5-6 dni.

2. Podczas każdego etapu diety SCD bardzo ważne jest spożywanie dużej ilości wody. Pozwoli to uniknąć odwodnienia i pomoże w eliminacji toksyn.

3. Unikamy wszelkiego kontaktu z glutenem (wspólne deski, blaty, szafki).

4. Blender, mikser parowar, wolnowar lub duży garnek przydadzą się w przyrządzaniu potraw

5. Każdy z nas ma inną tolerancję na różne produkty, więc może się zdarzyć, że zauważymy indywidualne reakcje na jedzenie, które zazwyczaj jest dobrze tolerowane, np. marchew czy żelatyna. W takim przypadku należy wykluczyć daną rzecz z menu, a na jej miejsce wprowadzić zamiennik. Osoby mające problem ze stabilizacją glukozy we krwi mogą również źle reagować na soki dodawane do żelatyny.

6. Rosół jest kluczowym elementem diety SCD, więc jemy/pijemy go tak często jak to jest możliwe, pamiętając o odpowiednim jego przygotowaniu.

7. Należy pamiętać o dostarczeniu odpowiedniej ilości kalorii w diecie intro, co ze względu na monotonne potrawy bywa wielkim wyzwaniem. Jeśli ktoś ma problem z jedzeniem dużej ilości tego samego produktu na raz, może zamiast 3 posiłków jeść 5-6 lub zwiększyć ilość białka, zwłaszcza gdy czuje ciągle głód. Dieta SCD nie ma na celu redukcji, więc nie obowiązują żadne ograniczenia co do ilości spożywanego jedzenia.

8. U wielu osób na skutek ostrej restrykcji dietetycznej występują silne zachcianki na słodkie. Takie sytuacje należy przeczekać, ponieważ są częścią procesu detoksykującego i koniecznym krokiem do wyleczenia.

9. Efekt die-off  u niektórych osób przebiega bardzo intensywnie. Osoby, które odczuwają bóle żołądka mogą sobie pomóc poprzez wypicie szklanki wody z 1/4 łyżeczki sody i 1/4 łyżeczki soli morskiej.

10. Podczas diety intro sen i odpoczynek są kluczowe i należy nadać im wysoki piorytet. Wszelka większa intensywność musi zaczekać, nawet długie spacery mogą być zbyt wymagające.

11. W diecie intro nie używamy tłuszczu, przypraw ani innych dodatków jak np. ketchup czy musztarda. Pijemy tylko wodę, sok winogronowy, rozcieńczony cydr jabłkowy lub rozcieńczony świezy sok z jabłek bez miąższu. Dozwolona jest też słaba czarna herbata, jednak z wielu powodów odradzam jej picie w fazie intro.

12. Wykluczamy wszelkie niepotrzebne suplementy i zbędne leki. A to co mamy i musimy łykać warto sprawdzić pod kątem składu.

13. Wiele osób będzie musiało zmierzyć się z poknaniem standardowego podejścia do posiłków, ponieważ dieta intro, jak i cała dieta SCD zmuszają do odejścia od typowego podziału jedzenia na śniadanie, obiad i kolację. Mięsne śniadania bywają początkowo dziwne, jednak po kilku dniach nie sprawiają już problemu. Podobnie mieszanie mięsa, rosołu czy słodkiej galaretki w jednym posiłku wymaga pewnej dozy adaptacji.

14. Oryginalna dieta intro uwzględniała nabiał w postaci suchego twarogu, jednak ze względu na częstą nietolerancję laktozy oraz biorąc pod uwagę fakt, że mleko dziś jest takiej, a nie innej jakości (ser powinien być robiony własnoręcznie ze świeżego mleka) odradzam jakiekolwiek produkty mleczne w całej diecie SCD (wyjątkiem może być 24h własnoręcznie przygotowany jogurt).

15. Zarówno dieta intro jak i właściwa SCD muszą być rygorystycznie przestrzegane. Wszelkie małe grzeszki mogą doprowadzić do nasilenia objawów i przywrócenia nas do stanu wyjściowego, zwłaszcza gdy mowa o niedozwolonych węglowodanach. Czasami błędy dietetyczne zdarzają się przypadkiem gdy nie zwracamy dostatecznej uwagi na składy lub pomylimy dozwolone produkty.

16. Prowadzenie dzienniczka diety jest dobrym pomysłem, zwłaszcza że niektóre reakcje organizmu na dane produkty mogą być oddalone w czasie. Warto każdego dnia notować co się zjadło, jakie są objawy i jak zmienia się ich natężenie. Pozwoli to nie tylko zidentyfikować produkty problematyczne, ale również pokaże postęp w leczeniu.

17. Warto pamiętać, że dopóki śluzówka jelit jest uszkodzona możemy mieć symptomy alergii i nietolerancji pokarmowych cały czas, dlatego mała zmiana diety lub wyłączanie pojedynczo produktów nie jest skuteczne. Jedyną strategią jest eliminacja wszystkiego co potencjalnie może powodować problemy. Dopiero zaleczenie jelit spowoduje prawidłowe trawienie i likwidację większości alergii i nietolerancji.

18. Niektóre wersje diety intro (np. GAPS) dopuszczają stosowanie probiotyku od samego początku. Niestety ciężko jest kupić dobrej jakości suplement bez zbędnych substancji pomocniczych. Niektórzy znawcy tematu rozpatrują też negatywny wpływ probiotyków na kolonizację złych bakterii. Osobiście jestem za wykluczeniem probiotyków w pierwszym etapie.

19. Nie używamy mikrofalówki do odgrzewania jedzenia, ani dużego ognia podczas gotowania i odgrzewania.

20. Klasyczne intro SCD w przeciwieństwie do intro GAPS nie przewiduje herbaty imbirowej, ale moim zdaniem osoby o mniejszym natężeniu objawów mogą spróbować tego leczniczego napoju. Wystarczy gotować na wolnym ogniu kawałek świeżego imbiru przez 10-15 min. Można dla smaku dosłodzić glukozą (GAPS pozwala na miód, jednak ze względu na obecność dużej ilości fruktozy nie polecam tego rozwiązania w fazie intro).

21. Dieta intro powinna dać bazę do stworzenia bezpiecznej strefy jedzenia, czyli takiej kombinacji produktów, które nie będą sprawiały żadnych problemów trawiennych. Baza jest niezbędna, aby mieć stały punkt odniesienia, do którego można wracać gdy po włączeniu jakiegokolwiek nowego produktu pojawią się objawy chorobowe. Taka baza może być oczywiście zmieniana gdy po dodaniu nowego typu jedzenia okaże się po kilku dniach, że wciąż czujemy się dobrze.

Co jemy w diecie intro? (pełna podstawowa lista)

Proste puree z marchwii jest standardową potrawą w diecie intro. Marchewki myjemy, obieramy, kroimy na mniejsze kawałki i wrzucamy do dużego garnka. Zalewamy wodą i na wolnym ogniu gotujemy ok. 3-4 godzin (tak, to nie pomyłka :)). Ważne aby pamiętać o częstym dolewaniu wody, bo marchewki się najzwyczajniej spalą. Ugotowane powinny prawie rozpadać się pod wpływem nakłucia widelcem. Marchewki kroimy na mniejsze kawałki i przekładamy do robota kuchennego lub w inny sposób miksujemy wraz z odrobiną wody. Całość powinna mieć konsystencję zupy-kremu. Można miksować marchew wraz z rosołem lub dodać rosół do puree i wymieszać.

Niestety nie sposób w Polsce dostać żelatynę wołową, więc pozostają nam dwie opcje: samodzielne wykonanie galarety lub wykorzystanie ogólnodostępnej żelatyny wieprzowej. Galaretę można wykonać samodzielnie w klasyczny sposób np. z łapek kurczaka i innych elementów. Jeśli wolimy wersję na słodko pozostaje nam wykorzystanie gotowego produktu, do którego dodajemy dla smaku sok z winogron 100%. Taka galaretka stanowi całkiem smaczną przekąskę w tym początkowym nudnym okresie diety eliminacyjnej.

Mogą być wykonane z kurczaka, indyka lub chudej wołowiny. Ponieważ rosół jest drobiowy polecam wybranie mielonej wołowiny. Burgery przygotowujemy najlepiej w piekarniku lub na parze (tu sprawdzi się parowar). Mięso należy zmielić i uformować bez dodatku żadnego tłuszczu w małe kuleczki lub po prostu kotlety. Przeważnie wołowina formuje się bez problemu, jednak nawet gdy mięso rozpada się i nie chce się kształtować nie przejmujemy się tym. Prawdopodobnie i tak wyląduję w jajecznicy lub rosole 🙂 Dla tych co lubią ładne kształty można dodać rozbite jajko aby 'zlepić’ mięso.
Burgery pieczemy w ok. 175 stopniach przez ok.7 min na każdą stronę, aż będą w środku ,zrobione’ ale jednocześnie wilgotne.

Jeśli z jakiegoś powodu nie jesteśmy w stanie jeść dłużej drobiu lub wołowiny dobrym zamiennikiem będzie ugotowany łosoś lub bardzo chuda wieprzowina. Dieta intro jednak jest na tyle krótka, że jeśli nie mamy problemów z tolerancją podstawowego mięsa to warto przy nim pozostać. Warto podkreślić, że oryginalna dieta intro uwzględniała tylko wołowinę, kurczaka i ryby.

Domowy rosół to podstawa diety SCD, a zwłaszcza istotny element diety intro. Może być drobiowy, wołowy lub mieszany. Najważniejsze to odpowiednie przygotowanie zupy, o czym już pisałam. Kości i odpowiedni czas gotowania to najważniejsze aspekty gdy mowa o leczniczym rosole. Gotowa zupa może być przechowywana w lodówce około tygodnia. Nadmiar można zamrozić.
Aby rosół trochę urozmaicić można dodać pokrojoną w kostkę lub plasterki ugotowaną marchewkę (z marchwianki przed miksowaniem), puree marchewkowe, kawałki zmielonego mięsa, rozdrobnione ugotowane jajko lub zrobić „makaron” poprzez wbicie roztrzepanego jajka do gotującego się rosołu.

Warto podkreślić, że sporo osób nie toleruje dobrze jajek, więc ta opcja może nie być uniwersalna. Należy uważnie obserwować reakcje ciała i w przypadku zauważenia jakichkolwiek objawów nietolerancji na jajka wykluczyć je lub skupić się na konsumowaniu tylko żółtek, które są dużo lepiej tolerowane. Jajka można gotować na miękko lub twardo, smażyć bez tłuszczu, robić sadzone czy też po benedyktyńsku. W przypadku ostrych biegunek jajka muszą zostać wykluczone.

Lista zakupów dla diety intro:

W kolejnych postach umieszczę przykładowe menu na 3 dni i kilka pomysłów na potrawy dozwolone w fazie intro wraz z przepisami. Pamiętajcie, że oficjalnie zaczynamy dietę intro 17 czerwca, jednak data startu może być tak naprawdę dowolna dla każdego. Jeśli ktoś ma spore problemy trawienne i obawia się masywnego efektu die-off to zdecydowanie lepiej jest zacząć w jakiś luźniejszy dzień lub weekend.