Pacjenci rzadko podejrzewają problemy z pęcherzykiem żółciowym nawet gdy symptomy pokarmowe nie pozwalają im na normalne funkcjonowanie. Wyjątkiem są oczywiście kamienie żółciowe, przy których ból jest najczęściej ostry i specyficzny. Nie można jednak zapominać, że pęcherzyk żółciowy może powodować mniej bolesne problemy z jelitami lub przewlekłe stany zapalne, i często to on jest winowajcą zaburzonego trawienia.

W praktyce problemy z pęcherzykiem żółciowym i drogami żółciowymi są jednymi z najczęstszych powodów, chronicznych problemów żołądkowo-jelitowych, które są oporne na leczenie. Jeżeli pacjent ma chroniczne zaparcia to pierwsza myśl powinna dotyczyć pracy pęcherzyka.

Co to jest żółć?

Żółć to płynny środek wspomagający trawienie wytwarzany przez wątrobę. Składa się z kwasów i soli żółciowych, cholesterolu, fosfolipidów, bilirubiny i innych barwników, elektrolitów oraz wody.

Z wątroby żółć trafia do pęcherzyka żółciowego, który bezpiecznie schowany pod wątrobą, gromadzi żółć i czeka na odpowiedni czas, aby ją uwolnić. Podczas posiłku, w obecności tłuszczów (i odpowiedniej ilości kwasu żołądkowego), pęcherzyk żółciowy kurczy się, a wydzielona żółć wędruje do samego początku jelita cienkiego.

Po co nam żółć?

• Trawienie tłuszczów: najbardziej znaną i oczywistą rolą żółci jest pomoc w trawieniu tłuszczów. Żółć działa jak emulgator dla tłuszczów.
• Wchłanianie tłuszczów: tłuszcze są wchłaniane przez jelito cienkie w postaci maleńkiej kulistej formy zwanej micelą. Żółć pomaga tworzyć gotowe do wchłonięcia micele.
• Wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach : witaminy A, D, E i K wymagają tłuszczów do wchłaniania. Są one otoczone micelami.
• Obrona: kwasy żółciowe działają przeciwdrobnoustrojowo, pomagając w eliminacji złych bakterii, grzybów i drożdży. Zdrowa, rzadka żółć jest główną barierą dla przerostu bakterii i innych patogenów w jelicie cienkim. Żółć pomaga zachować integralność wyściółki jelita cienkiego, pomagając jej wykonywać swoją pracę polegającą na wprowadzaniu tego co potrzebne i powstrzymywaniu tego co zbędne. Pożyteczne bakterie żyjące w jelitach są pobudzane przez żółć do wytwarzania dodatkowych związków przeciwbakteryjnych, które zabijają potencjalne patogeny.
• Detoksykacja: 5% żółci, która przedostaje się do jelita grubego, zawiera substancje toksyczne, które organizm związał tam w celu ich usunięcia i detoksu organizmu. Układ pokarmowy ma dużą rolę w procesie odtruwania organizmu.Wątroba jest prawdopodobnie najbardziej znanym narządem detoksykującym z mnóstwem układów enzymatycznych, które pomagają w oczyszczeniu organizmu, a poprzez żółć, otacza metabolity leków i inne szkodliwe związki rozpuszczalne w tłuszczach, aby mogły być bezpiecznie usunięte.
• Regularność:  żółć pomaga w utrzymaniu ruchu jelita cienkiego i grubego we właściwym tempie. Jeśli żółć zostanie uwięziona w kamieniach lub będzie gęsta i zalegająca, wszystko zwolni. Żółć musi mieć odpowiednią konsystencję, aby wspomagać MMC (migrujący kompleks motoryczny) w jelicie cienkim. MMC pomaga utrzymać jelito cienkie w ruchu we właściwym tempie. Istnieje wyraźny związek między gęstą żółcią, kamieniami żółciowymi (i brakiem pęcherzyka żółciowego), a SIBO i zaparciami.Kiedy MMC działa zbyt szybko, składniki odżywcze nie są dobrze wchłaniane. Gdy więcej niż zwykle 5% kwasów żółciowych przedostaje się do jelita grubego, może powodować biegunkę. Złe wchłanianie kwasów żółciowych i biegunka spowodowana kwasami żółciowymi stanowią połowę wszystkich biegunek czynnościowych i do jednej trzeciej w przypadku IBS-D i mikroskopowego zapalenia jelita grubego.
• Wsparcie mikrobiomu: żółć pobudza różnorodny, prawidłowy mikrobiom. W ten sposób żółć bezpośrednio i pośrednio chroni przed dysbiozą.
• Równowaga metaboliczna: tłuszcz jest aktywny metabolicznie, wytwarzając szeroką gamę cząsteczek sygnalizujących. Z tego co wiemy, dotyczy to również żółci. Kwasy żółciowe są inicjatorami metabolizmu i cząsteczkami komunikacyjnymi. Odgrywają rolę w metabolizmie cukrów i pomagają zachować wrażliwość na insulinę. Zdrowa żółć to jakby obrona przed cukrzycą i zespołem metabolicznym. Związki żółciowe wpływają na produkcję energii. Chronią wątrobę i jelito grube przed stanami zapalnymi. Chroniąc przed aktywacją immunologiczną i odpowiedzią zapalną wątroby, która jest drzwiami do  krążenia ogólnoustrojowego, żółć chroni cały organizm przed zapaleniem.

Problemy z pęcherzykiem żółciowym

Przyczyną wielu przypadków złego stanu woreczka żółciowego nie są kamienie pęcherzyka żółciowego, ale zastój żółci. Jest to stan, w którym żółć staje się zbyt gęsta i nie jest dobrze wydzielana, aby pomóc w trawieniu tłuszczów.

Kamienie żółciowe są oczywiste i łatwe do zdiagnozowania. Objawy kamieni żółciowych obejmują:

• Silny i nagły ból w prawej górnej części brzucha i prawdopodobnie obejmujący górną część pleców.
• Gorączka i dreszcze.
• Nudności i wymioty.
• Żółtaczka (zażółcenie skóry lub oczu)
• Stolce w kolorze gliny lub ciemny mocz.

Często kamienie lub piasek wykrywane są podczas rutynowego badania USG. Gdy nie są duże lub nie blokują odpływu żółci pacjent może nie mieć ostrych i bolesnych ataków. W przypadku gęstej czy zalegającej żółci objawy nie są specyficzne i obejmują:

• Wzdęcia po posiłkach
• Odbijanie po posiłkach
• Odbijanie po olejach rybich
• Nasilenie objawów po tłuszczach
• Pływające stolce
• Chroniczne zaparcia

Takie objawy zawsze można wytłumaczyć innym procesem trawiennym, dlatego są najczęściej zrzucane na karb pracy żołądka lub jelit. Zalegająca żółć jest szczególnie częsta u kobiet po 40. roku życia z nadwagą, które urodziły dzieci (pęcherzyk żółciowy reaguje na zmiany hormonalne).

Niewystarczający przepływ żółci jest niezbędny do trawienia tłuszczów. Kiedy jemy produkty zawierające tłuszcz, pęcherzyk żółciowy uwalnia sole żółciowe do jelita cienkiego. Sole żółci wychwytują tłuszcze i witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, takie jak A, D, E i K oraz niezbędne kwasy tłuszczowe i sprawiają, że są rozpuszczalne w wodzie, dzięki czemu mogą być wchłaniane i transportowane do krwi. Sole żółci wiążą się również z receptorami w jelitach i regulują mikrobiom. Nieodpowiedni skład kwasów żółciowych będzie powodował zaburzenia flory jelitowej jelit. Niestrawione tłuszcze mogą ułatwić transport bakterii z jelita grubego do jelita cienkiego, powodując SIBO, czyli rozrost baterii w jelicie cienkim. .Kwasy żółciowe wiążą FXR na komórkach nabłonka jelit, dzięki czemu regulują integralność bariery i florę bakteryjną.

Żródło: https://www.jimmunol.org/content/198/2/572.short

Całkiem nowe badania, opublikowane w lipcu 2019 roku pokazują, że pęcherzyk żółciowy ma swój ekosystem. Stwierdzono, że osoby ze stagnacją żółci i kamieniami mają inny skład bakterii w woreczku żółciowym niż osoby zdrowe.

Zastój dróg żółciowych zaburza również szlaki detoksykacyjne wątroby. W rezultacie wątroba nie może skutecznie przetwarzać hormonów, toksyn i innych metabolitów. Zwiększa to toksyczność całego organizmu, co z kolei zwiększa stan zapalny.

Wiele osób ze słabą funkcją pęcherzyka żółciowego i zastojem żółci w naturalny sposób zaczyna unikać tłuszczów, nawet tych zdrowych, takich jak oliwa z oliwek i olej z awokado. Mogą również unikać ryb lub olejów rybnych, ponieważ mają po nich odbijanie. Jest to szczególnie ważne dla mózgu i hormonów, ponieważ do optymalnego funkcjonowania potrzebujemy sporo zdrowych tłuszczów. U takich pacjentów z czasem dochodzi do niedoborów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach A, D, E i K.

Leki a pęcherzyk żółciowy

Niektóre leki zwiększają ryzyko zaburzeń opróżniania pęcherzyka żółciowego  i rozwoju kamieni żółciowych. Wśród nich można wymienić: pigułki antykoncepcyjne, leki obniżające poziom cholesterolu czy antybiotyki (cefalosporyny, erytromycyna, ampicylina i cyklosporyny).

Dodatkowe  leki niekorzystnie wpływające na czynność pęcherzyka żółciowego obejmują analogi somatostatyny, donory tlenku azotu, antagoniści kanału wapniowego, loperamid, kalcytonina, trimebutyna, ondansetron i leki antycholinergiczne. Leki antycholinergiczne są stosowane przy wielu różnych schorzeniach. Jednym z działań niepożądanych jest niekorzystny wpływ na spowolnienie motoryki jelit. Leki te wpływają na sygnały autonomicznego układu nerwowego w przewodzie pokarmowym, i mogą zaburzać wydzielanie hormonów niezbędnych do uwolnienia żółci z woreczka żółciowego.

Przykładem tego typu leków są trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, fenotiazyny, niektóre leki przeciw chorobie Parkinsona i loperamid.

Cholina i acetylocholina to neuroprzekaźniki, które mają kluczowe znaczenie dla połączenia mózg-jelita, perystaltyki, jak również są potrzebne do uwalniania żółci z pęcherzyka żółciowego.

Jak poprawić stan pęcherzyka żółciowego

Na szczęście różne składniki odżywcze wspomagają zdrowie woreczka żółciowego, trawienie tłuszczów i detoksykację wątroby, w tym korzeń mniszka lekarskiego, ekstrakt z nasion ostropestu plamistego, korzeń imbiru, fosfatydylocholina i tauryna. Wsparcie trawienia tłuszczów jest szczególnie ważne dla osób, które już tego pęcherzyka nie mają, jednak rodzaj suplementacji jest ustalany indywidualnie. Bardzo dużo pacjentów po cholecystostomii ma dodatkowo dyskinezę dróg żółciowych i refluks żółciowy. Refluks żółciowy może powodować zapalenie chemiczne żołądka (w gastroskopii opisywane często jako gastropatia rumieniowa). Tacy pacjenci mają też ostre bóle na wysokości mostka lub po lewej/prawej stronie, na zmianę z mdłościami i uczuciem palenia.

Dla zdrowia pęcherzyka żółciowego:

• Jedz 25–38 gramów błonnika dziennie.
• Unikaj przetworzonych i nadmiarowych węglowodanów skrobiowych (biała mąka, cukier, ziemniaki, makaron itp.).
• Unikaj tłuszczów trans, tłuszczów uwodornionych i przetworzonych olejów roślinnych.
• Jedz dużo niezbędnych kwasów tłuszczowych i omega 3.
• Wyeliminuj nadwrażliwości pokarmowe
• Sprawdź czy nie masz niedoczynności tarczycy
• Ruszaj się
• Unikaj zbędnych leków
• Schudnij (ale nie gwałtownie)

Możliwość komentowania została wyłączona.