Świadomość jak ważny jest detoks estrogenu jest coraz większa ale w praktyce wciąż krąży dużo mitów na temat samego procesu. Niektóre kobiety mogą odczuwać objawy „dominacji estrogenów”, powszechnie rozumianych jako zbyt duża ilość estrogenu w organizmie. Dominacja estrogenowa może być wynikiem nadprodukcji estrogenów przez organizm, zmian w metabolizmie i wydalaniu estrogenów lub braku równowagi w stosunku estrogenów do progesteronu. Uważa się, że wiele stanów jest związanych lub zaostrzanych przez dominację estrogenów, w tym rak piersi i macicy, mięśniaki macicy, endometrioza i zespół policystycznych jajników. 

Estrogen jest produkowany codziennie u mężczyzn i kobiet, i musi być metabolizowany i wydalany. Estrogen jest metabolizowany w trzech etapach zanim ostatecznie zostanie wydalony. Jeżeli któryś z tych etapów zostaje zaburzony zwiększa to ryzyko nierównowagi hormonalnej i potencjalnych negatywnych konsekwencji zdrowotnych.

Faza I detoksu estrogenu

Estron (E1) i estradiol (E2) to podstawowe estrogeny w organizmie. W I fazie detoksu w wątrobie oba ulegają hydroksylacji poprzez enzymy cytochromu P450, które przyłączają grupę hydroksylową (-OH) do estrogenu.

• 2-hydroksyestron (2-OH) powstaje głównie przez CYP1A1
• 4-OH powstaje głównie przez CYP1B1
• 16α-OH powstaje głównie przez CYP3A4

Ta grupa jest znana zbiorczo jako metabolity estrogenu fazy 1. Z tych trzech metabolitów 2-OH jest ogólnie uważany za „najbezpieczniejszy” i przede wszystkim preferowany ze względu na słabą zdolność wiązania z receptorem estrogenowym i jego umiarkowane działanie proliferacyjne. W przeciwieństwie do niego, metabolit 16α-OH może silnie wiązać się z receptorem estrogenowym i ma dość silne działanie proliferacyjne. Należy jednak pamiętać, że sam estradiol jest z natury proliferacyjny. Jeśli niezdrowy mikrobiom pozwala na zwiększoną reabsorpcję E2 do ogólnego krążenia, efekty będą znacznie bardziej odczuwalne dla organizmu niż 16α-OH. Metabolit 4-OH może potencjalnie zwiększać ryzyko onkologiczne, jeśli nie jest w stanie przejść przez detoksykację fazy 2. W takim przypadku 4-OH może podążać inną ścieżką, aby stać się wolnym rodnikiem, który reaguje z DNA i tworzy addukty estrogenu z DNA.

Dlaczego organizm faworyzuje negatywną ścieżkę?

• Stany zapalne w organizmie
• Diety wysokotłuszczowe
• Toksyny środowiskowe
• Niedobory składników odżywczych (zwłaszcza witamin z grupy B, witaminy C i witaminy E)
• Mutacje genetyczne

Diindolilometan (DIM) może wspierać estrogen przechodzący przez szlak 2-OH. DIM zabiera estrogen i kieruje go w stronę mniej rakotwórczego 2-OH i z dala od bardziej problematycznego szlaku 4-OH. Niestety DIM obniża poziom estrogenu i może powodować więcej szkód gdy dalsze fazy detoksu estrogenu nie działają poprawnie.

Faza II detoksu estrogenu

Detoks fazy 2 jest znany jako ścieżka koniugacji, w której wątroba przyłącza inną cząsteczkę do „toksyny pośredniej”, aby uczynić ją mniej szkodliwą. W tej fazie zachodzi 6 rodzajów koniugacji: siarczanowanie, glukuronidacja, koniugacja glutationu, metylacja, acetylacja i glicynacja.

• Siarczanowanie jest zależne od dostępności siarczanów nieorganicznych i jest ważne w detoksykacji następujących substancji: ksenobiotyki, hormony steroidowe i hormony tarczycy i katecholaminy.
• Glukuronidacja jest jednym z najważniejszych szlaków detoksykacji fazy 2 (glukuronidacja i zasiarczenie w dużym stopniu nakładają się na siebie). Glukuronidacja wymaga odpowiedniego poziomu kwasów glukuronowych i wykorzystuje glukuronylotransferazę-UPD (UGT). Szlak ten jest szczególnie ważny dla metabolizmu hormonów, bilirubiny i leków.
• Koniagujaca gutationu jest zdecydowanie najważniejszą ścieżką dla wielu toksyn środowiskowych i czynników rakotwórczych, na które jesteśmy codziennie narażeni. Proces ten wykorzystuje enzym transferazę glutationową (GST) i jest zależny od glutationu, który jest tripeptydem składającym się z cysteiny, glutaminy i glicyny. Glutation jest głównym przeciwutleniaczem organizmu, a jego działanie na szlakach detoksykacji jest wieloaspektowe. Głównym czynnikiem osłabiającym sprzęganie glutationu jest niedobór glutationu. Wiele chorób przewlekłych jest związanych z niedoborem glutationu i uważa się, że jest to spowodowane zwiększonym jego wykorzystaniem do zwalczania stresu oksydacyjnego i ogólnego obciążenia toksycznego.
• Metylacja bierze udział w wielu procesach biochemicznych w całym organizmie, nic więc dziwnego, że bierze również udział w detoksykacji. Koniugacja metylu zachodzi przez rodzinę enzymów zwanych transferazami metylowymi. Jednym z tych enzymów jest COMT, który jest znany ze swojej roli w metabolizmie estrogenów i katecholamin. Większość grup metylowych wykorzystywanych do sprzęgania toksyn pochodzi z s-adenozylometioniny. Do syntezy SAMe potrzebne są metionina, cholina, witamina B12 i aktywny kwas foliowy.
• Proces acetylacji wiąże cząsteczkę acetylo-co-A z toksyną, aby uczynić ją mniej szkodliwą. Enzymem pośredniczącym w tej reakcji jest N-alfa-acetylotransferaza (NAT). NAT 2 jest enzymem najbardziej odpowiedzialnym za detoksykację wątroby. Acetylowanie odpowiada za metabolizm następujących rodzajów toksyn: leki, narkotyki, histamina, aromatyczne aminy.
• Glicynacja jest najczęstszym rodzajem koniugacji aminokwasów i jest głównie wykorzystywana w koniugacji salicylanów i benzoesanów. Benzoesan jest szeroko stosowany w konserwantach żywności, podczas gdy salicylany można znaleźć naturalnie w naszej żywności oraz w postaci syntetycznej w lekach i produktach higieny osobistej. Szlak ten jest zależny od wystarczających ilości aminokwasu glicyny.

Metabolity estrogenu fazy 1, 2-OH i 4-OH, są inaktywowane podczas detoksykacji fazy 2 głównie przez metylację (nie MTHFR tylko przez enzym COMT). Inne szlaki fazy 2 obejmują siarczanowanie i glukuronidację. Co ważne, to właśnie koniugat estrogenu z glukuronidem (z glukuronidacji) może stać się celem bakterii jelitowych podczas fazy 3. Metabolity fazy 2 są stosunkowo obojętne i rozpuszczalne w wodzie, co pozwala na ich łatwe wydalanie przez nerki oraz przewód pokarmowy. Po metabolizmie zachodzącym w fazie 2, nieaktywne metabolity, które są transportowane do żółci, przechodzą następnie detoksykację fazy 3 w jelicie.

Sulforafan zwiększa aktywność enzymów pomocnych w II fazie detoksu. W szczególności, jeśli 4-OH przechodzi przez rakotwórczą ścieżką, znaną jako szlak chinonowy, sulforafan pomagają zatrzymać, zneutralizować lub przekierować go nim nastąpią szkody w DNA.

Faza III detoksu estrogenu

Po przejściu przez fazę 1 i 2 detoksu estrogenowego, mamy estrogen, który jest gotowy do opuszczenia organizmu. Estrogen jest transportowany do naszej żółci, wytwarzanej w wątrobie, magazynowanej w woreczku żółciowym, a następnie wydalany do układu pokarmowego. Wszyscy mamy tzw. estrobolom, czyli bakterie, które zajmują się modulacją estrogenów.

W przypadku estrogenu, który jest skoniugowany lub „pakowany” i dostarczany do żółci w celu „bezpiecznego” wydalania, zdrowy przewód pokarmowy ma kluczowe znaczenie dla zminimalizowania reabsorpcji hormonu. Niestety dla wielu nie zawsze tak jest. W badaniu z 2016 r. kobietom wstrzyknięto znakowany radiologicznie estrogen. Oczekiwano, że estrogeny te znajdują się w ich sprzężonych (odtrutych) formach w kale badanych. Co zaskakujące, naukowcy odkryli, że 65% estradiolu uległo odwróceniu do jego niesprzężonej (aktywnej) postaci, którą można łatwo wchłonąć z jelita. Okazuje się, że winny był wysoki poziom enzymu bakteryjnego, beta-glukuronidazy, wytwarzanego przez niezdrowy estrobolom. Kiedy mamy przerost szkodliwych bakterii, pasożytów, patogenów lub drożdży, beta-glukuronidaza może wzrosnąć

Estrobolom opisany został jako „agregat genów bakterii jelitowych, których produkty są zdolne do metabolizowania estrogenów, [i który] działa na sprzężone estrogeny i metabolity estrogenów, z dalszymi skutkami fizjologicznymi”. Podobnie jak na resztę mikrobiomu, na estrobolom łatwo wpływają takie czynniki, jak dieta, styl życia, stosowanie antybiotyków, historia porodu naturalnego, wiek i spożywanie alkoholu.

Leczenie podwyższonego poziomu enzymu koncentruje się wokół kluczowych czynników, takich jak modyfikacja stylu życia i odpowiednia suplementacja, a także eliminacja wszelkich zaburzeń równowagi jelitowej. CDG pomaga w III fazie detoksu estrogenu w jelicie, ponieważ hamuję beta glukuronidazę w niezdrowym mikrobiomie, co chroni przed ponownym wchłonięciem estrogenu w organizmie.

Jak wspierać detoks estrogenu?

Z jakiegoś powodu na wszelkie stany przewagi estrogenowej wiele pacjentek przyjmuje DIM, który nie tylko często nie jest potrzebny ale również może być szkodliwy. Aby wiedzieć co podać pacjentowi, trzeba być świadomym jak złożonym procesem jest metabolizm i detoks hormonów.

Faza I

Pomocne są błonnik (np. surowe marchewki), kiełki brokuła, warzywa krzyżowe, rozmaryn, zielona herbata ale i magnez, flawonoidy, fosfolipidy, witamina E i prawidłowo funkcjonująca tarczyca. Nim suplementacyjnie wesprze się tą fazę trzeba zająć się dwoma późniejszymi.

Faza 1 detoksykacji to proces utleniania, który jest pierwszym krokiem do rozbicia toksyn i przekształcenia ich w mniej szkodliwe cząsteczki rozpuszczalne w wodzie, które można usunąć z organizmu. Problem polega na tym, że w tym procesie powstają wolne rodniki, znane również jako reaktywne formy tlenu. Jeśli są utrzymywane na tym etapie zbyt długo, te reaktywne produkty pośrednie tlenu mogą prowadzić do zapalenia i uszkodzenia tkanek. Dlatego musimy jak najszybciej wydostać te cząsteczki z tego etapu – odbywa się to w procesach fazy II! Wsparcie detoksykacji fazy II musi nastąpić przed wsparciem detoksu fazy I.

Faza II

Tutaj genetyka bierze górę ale również wsparcie dietetyczne ma znaczenie. Jajka, zielone liściaste warzywa, witaminy z grupy B, magnez  i sulforafan będą wspierać tą fazę, a niezdrowe jelita będą wpływać negatywnie (dysbioza, patogeny).

Faza III

W tej fazie znaczenie mają nie tylko zdrowe jelita ale i prawidłowa praca wątroby, pęcherzyka żółciowego i regularne wypróżnianie. Pomocne będą probiotyki, prebiotyki, odpowiednia ilość wody i błonnik.

Możliwość komentowania została wyłączona.