Przez kilka lat mojej walki z bezsennością studiowałam rolę neuroprzekaźników w naszym zdrowiu, i myślę, że warto poruszyć ten temat, bo dotyczy on wielu osób. Gdy równowaga pomiędzy neuroprzekaźnikami zostaje zaburzona tracisz kontrolę nad mózgiem. Zaczynasz mieć problem z kontrolą myśli…może myślisz za dużo i prowadzi to do niepokoju, może do depresji, a może masz obsesyjne zachowania czy kompulsywne napady jedzenia. Tak, nie mamy w głowie małych ludzików, i jesteśmy wypadkową m.in neuroprzekaźników, która są jak wiadomości pomiędzy systemem nerwowym, endokrynologicznym i odpornościowym.System nerwowy to jeden z bardziej skomplikowanych w naturze systemów. Często przez to, że nie jest stricte wyizolowanym organem zapominamy jak ważne funkcje pełni i skupiamy się tylko na jego centralnej części, czyli mózgu. A oprócz neuronów mamy ważne neuroprzekaźniki, które są chemicznymi pośrednikami niosącymi informacje, a te pozwalają na np. bicie serca, trawienie, oddychanie, sen, emocje czy motywacje. Gdy neuroprzekaźniki są w nierównowadze możesz mieć uczucie smutku, niepokój, zmęczenie, bóle głowy, problemy ze snem czy koncentracją.
Ogólnie możemy podzielić neuroprzekaźniki na dwie kategorie: pobudzające i hamujące. Pobudzające stymulują mózg i resztę ciała, hamujące uspokajają. Hamujące działają jak naturalny lek uspokajający, regulując aktywność pobudzających neuroprzekaźników, które działają jak stymulatory. Oczywiście równowaga pomiędzy nimi jest kluczem do optymalnego systemu nerwowego.
Do pobudzających neuroprzekaźników zaliczamy:
- Kwas asparaginowy niezbędny dla mózgu i energii
wysoki poziom powoduje niepokój, drgawki
niski poziom powoduje zmęczenie i kiepski nastrój
- Adrenalina niezbędna dla motywacji, energii i skupienia
wysoki poziom powoduje problem ze snem, niepokój, problemy ze skupieniem
niski poziom powoduje zmęczenie, brak koncentracji. problemy z redukcją wagi
- Noradrenalina niezbędna dla stabilności emocjonalnej i skupienia
wysoki poziom powoduje niepokój, stres, nadpobudliwość, wysokie ciśnienie
niski poziom powoduje spadek energii, problemy ze skupieniem, brak motywacji
- Dopamina odpowiedzialna za odczuwanie przyjemności, satysfakcji, motywację, kontrolę mięśni
wysoki poziom powoduje problemy z przewodem pokarmowym, opóźnienia w rozwoju, parobem ze skupieniem
niski poziom powoduje uzależnienia, zachcianki
- Kwas glutaminowy niezbędny dla procesów uczenia i pamięci
wysoki poziom powoduje niepokój, kiepski nastrój, drgawki, zaburzenia psychiczne
niski poziom powoduje zmęczenie, i kiepską pracę mózgu
- PEA niezbędny dla skupienia i koncentracji
wysoki poziom powoduje krążące myśli, problemy ze snem, niepokój
niski poziom powoduje problemy ze skupieniem, problemy z jasnym myśleniem, kiepski nastrój
- Histamina odpowiedzialna za cykl snu, energię i motywację
Wysoki poziom powoduje reakcje alergiczne i zaburzenia snu
Niski poziom powoduje uczucie zmęczeniaDo hamujących neuroprzekaźników zaliczamy:
- GABA niezbędny dla relaksu i uczucia spokoju
wysoki poziom powoduje nadpobudliwość, niepokój, problemy ze snem
niski poziom powoduje poważne nadpobudliwość, poważny niepokój i poważne problemy ze snem
- Glicyna niezbędna dla relaksu i uczucia spokoju (jak GABA)
wysoki poziom powoduje niepokój, kiepski nastrój, zaburzenia związane ze stresem
niski poziom powoduje problemy ze snem
- Tauryna niezbędna dla pracy serca, snu, spokoju oraz trawienia
wysoki poziom powoduje nadpobudliwość, niepokój, problemy ze snem
niski poziom powoduje poważne nadpobudliwość, poważny niepokój i poważne problemy ze snem
- Agmatyna blokuje potencjalnie szkodliwe efekty nadmiaru kwasu glutaminowego
Niskie poziom powoduje niepokój, stres, kiepski nastrój
- Serotonina niezbędna dla dobrego nastroju, snu i apetytu
Niski poziom powoduje kiepski nastrój, problemy ze snem, nadmierny apetyt, bóle głowy, uderzenia gorąca, zaparcia
Wysoki poziom powoduje szybką perystaltykęPodsumowując, neuroprzekaźniki mają m.in role:
- kontrolują apetyt
- regulują sen
- stymulują wydzielanie ACTH i kortyzolu
- regulują hormony
- wpływają na nastrój i procesy myślowe
- kontrolują zdolności koncentracji, pamięć i skupienie
- łączą ciało z umysłem i duszą
- wpływają na motywację i satysfakcję
Neuroprzekaźniki muszą być w równowadze ponieważ oddziałują na siebie. Np. GABA reguluje adrenalinę, serotoninę i dopaminę. Bez serotoniny nasz nastrój spada, i jednocześnie możemy czuć niepokój oraz depresję. A poza tym napady paniki, niski poziom energii, migreny, obsesyjne lub kompulsywne zachowania, uczucie napięcia, zachcianki czy niskie libido.Na poziom serotoniny wpływają również hormony: tarczycy oraz progesteron i estrogen.
Palisz? Nadużywasz alkoholu? Być może Twój poziom dopaminy jest niski. Takie osoby często nie mają energii i czują się martwe w środku. A może masz problem ze wstawianiem rano, zero energii po południu i brak motywacji w życiu? Najwidoczniej masz wysoki poziom hamujących neuroprzekaźników.Inne problemy wynikające z zaburzenia równowagi pomiędzy neuroprzekaźnikami to:
- depresja
- niepokój
- ADHD/ADD
- bezsenność
- PMS
- nadwaga
- psychoza
- bóle migrenowe
- chroniczne bóle
- dysfunkcje nadnerczy
- ZJD
- niskie libido
Co może spowodować, że neuroprzekaźniki są w nierównowadze?1) Dieta
Neuroprzekaźniki są zbudowane z białek, ale wymagają kofaktorów w postaci witamin i minerałów. Gdy jesteś na diecie redukcyjnej, żyjesz w stresie, masz niski poziom kwasu solnego czy inne problemy pokarmowe, możesz doprowadzić do sytuacji, w której nie będzie klocków do budowy neuroprzekaźników.2) Czynniki genetyczne
Głównie mowa o problemach metabolicznych, które zaburzają trawienie i wchłanianie, ale także wpływają na sposób produkcji neuroprzekaźników.
3) Leki i używki
Kofeina, alkohol, nikotyna, słodziki, antydepresanty i niektóre leki stosowane na obniżenie cholesterolu obniżają poziom neuroprzekaźników.
4) Metale ciężkie, pestycydy, niektóre leki i inne neurotoksyny
Mogą uszkodzić komórki nerwowe odpowiedzialne za produkcję przekaźników nerwowych.
5) Problemy pokarmowe
6) Urazy głowy
7) Stres
Powoduje zmniejszenie pobudzających neuroprzekaźników, co skutkuje brakiem motywacji i skupienia lub niepokojem i depresją.
8) Niedoczynność tarczycy
Hormon T3 wpływa na funkcje neuroprzekaźników.
Najczęstsze zaburzenia neuroprzekaźników:
depresja: niski poziom pobudzających neuroprzekaźników i wysoki poziom hamujących
- zbyt dużo „spokoju”
- zmęczenie
- niska serotonina, adrenalina i noradrenalina
- kiepski nastrój, negatywna postawa
- wysoka GABA i glicyna
ADHD/ADD: skrajna nierównowaga
- wysoki poziom dopaminy
- niski poziom adrenaliny
- skrajne poziomy PEA i GABA
Niepokój:
- niska serotonina
- wysoki kwas glutaminowy
- wysoki kwas asparaginowy
- wysoka adrenalina i noradrenalina
- wysoka PEA
- skrajne poziomy GABA
Bezsenność:
- wysoka adrenalina i noradrenalina
- niska serotonina
- wysoki kwas glutaminowy
- wysoka PEA
- niska tauryna
- niska GABA
Kompulsywne jedzenie:
- niska serotonina
- niska glutamina
- niska adrenalina
Uzależnienia:
- niska glutamina
- niska dopamina
Sporo problemów z neuroprzekaznikami zaczyna się w jelitach. Tam produkowane jest ponad 95% serotoniny, ale również dopamina, kwas glutaminowy, noradrenalina czy receptory GABA są tam zlokalizowane. Gdy masz problemy pokarmowe, to jednocześnie masz problem z naszym drugim mózgiem, który nieustannie komunikuje się z mózgiem znajdującym się w głowie. Stan zapalny w jelitach może więc doprowadzić do neurodegeneracji mózgu. Dopamina i serotonina, która jest jego siostrzanym wsparciem uważane, są za kluczowy zespół, który gdy zostanie przywrócony do równowagi, ma szansę uporządkować wszystkie inne neuroprzekaźniki. Ale neuroprzekaźniki również mają ważne relacje z hormonami. Neuroendokrynologiczne powiązania często są kluczem do równowagi. Powiedzmy, że jesteś w jakimś rodzaju stresie i kortyzol rośnie, a to powoduje, że serotoninowa spada. Idąc do lekarza z kiepskim nastrojem dostaniesz SSRI, a przyczyna dalej będzie nieruszona, co doprowadzi do jeszcze większej nierównowagi. Również hormony płciowe wpływają na równowagę pomiędzy neuroprzekaznikami. Czasem niektóre z Was mogą to odczuć w okresie menstruacji gdy spada poziom dopaminy i jednocześnie progesteronu. Problem też może dotyczyć kobiet, u których progesteron jest niski z innego powodu np. PCOS czy wtórny brak miesiączki. Niska serotonina i dopamina mogą doprowadzić do zaparć, bóli głowy, a jej nadmiar do biegunek i ogólnie nadmiernej perystaltyki, na zmianę z zaparciami. Gdy weźmiesz SSRI 80-90% serotoniny poza mózgiem będzie zniszczone, a ta serotoninowa ma za zadanie pełnić wiele cennych ról w całym organizmie.
Co możesz zrobić aby poprawić równowagę neuroprzekaźników?
1) Zadbaj o prawidłowe trawienie (przeżuwanie, wydzielanie kwasu solnego i enzymów)
2) Jedz dobrej jakości białko (mięso, jajka, ryby, roślinne źródła dla wege)
3) Kontroluj stres (medytacja, oddychanie, praktyka wdzięczności)
4) Ureguluj pracę tarczycy i nadnerczy
5) Unikaj używek i zbędnych leków
6) Unikaj toksyn środowiskowych: perfum, środków czystości, konwencjonalnych kosmetyków, chemii gospodarczej itd.
7) Utrzymuj stały poziom glukozy we krwi
8) Zadbaj o sen
9) Unikaj stosowanie leków zaburzających poziom neuroprzekaźników
10) Nie stosuj wyizolowanych aminokwasów na własną rękę, np. stosowanie 5 HTP przez długi czas spowoduje niedobory dopaminy
Kuracje neuroprzekaźnikami i aminokwasami są stosowane od wielu lat w przypadku nierównowagi. Podobnie jak testy poziomu neuroprzekaźników, które u nas wciąż kosztują zawrotne sumy. Niemniej jednak branie na własną rękę np. GABY, tryptofanu, DPA, DLPA, l-teaniny, 5 HTP o ile skuteczne w podnoszeniu poziomu serotoniny, endorfin, noradrenaliny i dopaminy, jest równie niebezpieczne i wymaga ogromnej wiedzy dotyczącej powiązania pomiędzy neuroprzekaźnikami, aminokwasami, minerałami oraz witaminami.
Np. wspomniane i popularne 5 HTP podnosi poziom kortyzolu, i być może będzie nadmiernie stymulować nie te ramie neuroprzekaźników co chcemy. Osobiście, mimo że przeczytałam wiele książek na temat neuroprzekaźników, wciąż ich nie używam. Aby to robić trzeba popracować z kimś kto stosuje takie kuracje. Wyjątkiem jest glutamina, którą stosuję w kuracjach jelitowych, i nawet ona potrafi wywołać nadmierną ekscytację u wielu osób.
Powiązane posty:
