Badania naukowe to niełatwy temat, ale wbrew pozorom wymaga tylko pewnej podstawowej wiedzy potrzebnej do zrozumienia publikacji naukowych oraz wyciągnięcia odpowiednich wniosków. Nie każde badanie naukowe jest wartościowe i nie zawsze uzyskane wyniki można przełożyć na rzeczywistość. Co konieczne to wyłapanie kontekstu badania, metodologii oraz krytyczna analiza wniosków.

Gdy mowa o zdrowiu czy ćwiczeniach wiele badań ma ogromna skazę. Świat medyczny jest przepełniony nieprawdziwym założeniami i wnioskami, a wszystko przez powszechny pogląd, że korelacja oznacza przyczynę. Taki punkt widzenia jest przyczyną wielu stereotypowych poglądów, w które wierzymy np. wpływ nasyconych kwasów tłuszczowych na choroby serca. Jak to działa? Przykładem może być stwierdzenie, że noszenie czapki powoduje większą konsumpcję ciepłych napojów. Jak? Zimą nosimy czapkę, bo marzniemy, z tego samego powodu pijemy więcej np. herbaty – stąd można na podstawie obserwacji i biorąc pod uwagę tylko fakty, stwierdzić że noszenie czapki powoduje większe spożycie herbaty. Takie korelacje często skłaniają do robienia założeń, które nigdy nie miały miejsca.  Korelacja nie oznacza związku przyczynowego.

Do wyciągania wniosków niezbędny jest wiarygodny mechanizm, w którym jedna zmienna powoduje zmianę w innej zmiennej. Ale jeszcze przed wnioskami mamy hipotezę i to od niej zaczyna się przygoda. Następnie potrzebne jest badanie i to najlepiej  takie, które wykluczy element przypadku czy też korelacji.

Można wyróżnić kilka typów badań:
– kontrolowane: wykorzystuje grupę kontrolną, która jest porównywana z grupą biorąca udział w eksperymencie (np. jedna z nich testuje nowy lek, inna nie)
– kontrolowane placebo: tez wykorzystuje grupę kontrolną, która jest porównywana z grupą biorąca udział w eksperymencie, ale druga grupa przyjmuje placebo
-ślepa: osoby nie wiedzą do jakiej grupy należą, podobnie jak lekarze nadzorujący badanie
– przypadkowe: ludzie są wybierani losowo do grup
– krzyżowe: wszystkie grupy eksperymentalne poddawane są wszystkim kuracjom
– obserwacyjne: wnioski wyciągane są na podstawie obserwacji dużej ilości osób bez żadnej selekcji

Dla powodzenia badania zawsze ma znaczenie kontekst, czyli cel oraz warunki w jakich jest przeprowadzane. Jakość oraz ilość użytych substancji, leków, aktywności itd. ma tutaj spore znaczenie. Warto zwrócić uwagę na to kto przeprowadza lub jest sponsorem danego badania. Wiele badań ma jedną z najpoważniejszych wad: są przeprowadzane przez krótkie okresy czasu, co uniemożliwia jakiekolwiek wyciągnięcie wniosków w długofalowej perspektywie.

Ale jest też i dobra nauka 🙂 Poniżej kilka ciekawych i wartościowych badań na temat paleo:

1) Białko a kości, czyli jak dieta wysokobiałkowa jest powiązana z lepszym zdrowiem kości
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1359/jbmr.2000.15.12.2504/full

http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1359/JBMR.040204/full
http://www.springerlink.com/content/0595572652p658w7/
http://www.ajcn.org/content/69/1/147.short
http://www.jacn.org/content/24/suppl_6/526S.short

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21102327

2) Białko a ciśnienie krwi, czyli jak proteiny obniżają ciśnienie
http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=201882

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20711407
http://hyper.ahajournals.org/content/38/4/821.short

3) Pełnoziarniste produkty a zdrowie, czyli o wzroście poziomu cukru we krwi, podniesionym LDL i toksyczności zboża
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1954879/

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6111631
http://www.ajcn.org/content/76/2/351.short
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21224837

4) Diety niskowęglowodanowe a cholesterol, trójglicerydy, ciśnienie krwi i tkanka tłuszczowa
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12679447

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19099589
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19439458
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17341711

5) Tłuszcz a redukcja
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12761365
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15148063

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12761364
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12679447

6) Nasycone kwasy tłuszczowe i ich brak wpływu na choroby serca
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1386252
http://www.ajcn.org/content/early/2010/01/13/ajcn.2009.27725.abstract

http://www.ajcn.org/content/77/5/1146.short
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0899900711003145

http://www.ajcn.org/content/67/5/828.short

7) Cukier a choroby metaboliczne i stłuszczenie wątroby
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2673878/
http://www.nature.com/nrgastro/journal/v7/n5/full/nrgastro.2010.41.html

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0168827808001645