W poprzednim poście pisałam o zaburzeniu systemu nerwowego na skutek stresu. Reasumując: gdy doświadczamy sytuacji stresowej nasz układ współczulny jest aktywowany, gdy stres się kończy układ przywspółczulny pozwala nam wrócić do równowagi. Jednak im więcej stresu mamy w życiu, i im częściej uruchamiamy system współczulny tym większa jest szansa na zaburzenie równowagi układu nerwowego.

Warto w tym miejscu przypomnieć czym jest stres. Często nie zdajemy sobie sprawy co tak naprawdę oznacza równowaga w życiu i co ją zaburza. A stresorem jest nie tylko kłótnia z partnerem czy utrata pracy. To także nieodpowiednia dieta (niskokaloryczna, uboga w substancje odżywcze), brak snu, choroby, toksyny środowiskowe, za dużo lub zbyt intensywne ćwiczenia…ogólnie wszystko to co konsumuje energię lub wymaga jej dostarczenia.

Co się dzieje gdy stresu jest za dużo?
W pniu mózgu znajduje się miejsce sinawe, które stymuluje wydzielanie adrenaliny i noradrenaliny za każdym razem gdy napotkamy stres. Następnie następuje stymulacja ciała migdałowatego (m.in. ostrzega o zagrożeniach) i kolejno podwzgórza, które wydziela CRH. Kortykoliberyna (CRH) to hormon wpływający na uwalnianie kortykotropiny.
Ten hormon (syntezowany w przesadce mózgowej) pobudza korę nadnerczy do wydzielania kortyzolu.

Wysoki poziom noradrenaliny mózgu powoduje napady lękowe, niepokój, bezsenność. Sytuacja stresowa konsumuje energię, więc adrenalina zmusza wątrobę do uwolnienie do krwiobiegu zapasu glukozy zgromadzonej w postaci glikogenu. Glukoza w krwiobiegu z kolei stymuluje wydzielanie insuliny przez trzustkę.Stąd już widać insulinoopornośc, otyłość i cukrzycę. Bardzo charakterystyczne przy wysokim poziomie kortyzolu jest przybieranie na wadze w okolicach brzucha.

Kortyzol jest jednak jednym z ważniejszych hormonów nie tylko w kontekście reakcji na stres, ale również poprzez wpływ na funkcjonowanie wielu aspektów naszego organizmu. W zdrowym ciele pobudza procesy trawienne i metabolizm, porządkuje poziom cukru we krwi, stymuluje układ odpornościowy i prawidłową jego reakcję. Jednak gdy nadnercza produkują za dużo kortyzolu, co ma miejsce gdy jesteśmy w chronicznym stresie, kortyzol staje się naszym wrogiem.

Nieustannie podwyższony poziom kortyzolu powoduje:

Problemy z nadnerczami zaczynają się niewinnie. Typowymi objawami są: zmęczenie, potrzeba kawa, słone zachcianki,niski poziom cukru we krwi, niskie ciśnienie krwi, zawroty głowy podczas wstawania, ból mięśni lub stawów, częste infekcje, alergie, nieregularne cykle, brak libido, bóle głowy, sucha skóra, przyspieszone bicie serca, brak tolerancji na zimno.

To często stan gdzie zapotrzebowanie na kortyzol jest większe. Gdy stres nie mija i organizm potrzebuje coraz więcej kortyzolu następuje mała kradzież budulca. Hormony są tworzone z cząsteczki cholesterolu. Dokładniej prekursorem wielu hormonów jest tworzony z niego pregnenolon. Takimi hormonami są aldosteron, estrogen, testosteron, progesteron, dhea czy hormony tarczycy. Gdy w chwili takiego chronicznego stresu potrzeba dużo kortyzolu cały budulec zostaje poświęcony na tą produkcję. Powoduje to, że pozostałe hormony nie mają już jak zostać utworzone i ich poziom jest niski. Niski poziom np. aldosteronu powoduje zaburzenie równowagi potas-sód oraz zatrzymywanie wody w organizmie, niskie hormony płciowe wpływają na rozregulowanie cyklu i brak libido itd.
Po pewnym czasie dochodzi do 'zużycia’ nadnerczy, które pracują coraz mniej efektywnie, a potrzeby na kortyzol wciąż rosną.

Praktycznie cały nasz organizm może zostać wybity z równowagi poprzez stres, działa to jak efekt domino. Zresztą jak popatrzymy na to z ewolucyjnego punktu widzenia, ma to sens. Po co komuś sprawny układ trawienny czy płodność gdy goni nas drapieżnik i walczymy o przetrwanie? Jedyne co nam potrzebne to zapas energii i stan gotowości.

Warto podkreślić, że problemy z zmęczeniem nadnerczy częściej dotyczą kobiet. Nasz system hormonalny jest dużo bardziej wrażliwy i skomplikowany niż system męski. Niewiele z Was zdaje sobie sprawę jak bardzo powszechna jest ta przypadłość. Szacuje się, że lekkie zmęczenie nadnerczy dotyczy ok. 80-90% społeczeństwa. Kawa na pobudzenie? Spadki energii? Siedzenie do 2 w nocy? To właśnie początki. Objawy możemy podzielić ze względu na aktywność nadnerczy:

1. Nadaktywność (za dużo kortyzolu)

2. Niedoaktywność (za mało kortyzolu)

Zmęczenie nadnerczy nie jest uznawane za jednostkę medyczną w naszym kraju. Co oznacza, że osoba z ww objawami , udając się do lekarza przeważnie wyjdzie bez diagnozy lub z receptą na leki przeciwdepresyjne czy przeciwbólowe.

W kolejnym poście napiszę co sobie zrobić gdy mamy problemy ze stresem.

Uwaga!

Koniecznie trzeba posłuchać podcasta na temat zmęczenia nadnerczy (Adrenal Fatigue) oraz drugiego.

Dla ciekawych genialny wykład wyczerpujący temat i mały skrót na temat hormonów w stresie 🙂